Hiện nay, chưa có văn bản nào hướng dẫn việc xác định thời điểm chấm dứt việc chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ trong trường hợp người đang thi hành án lại phạm tội mới, đây là thời điểm quan trọng để Tòa án làm căn cứ tổng hợp hình phạt của các bản án. Do vậy trên thực tiễn còn nhiều quan điểm xoay quanh vấn đề này. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 99 Luật Thi hành án hình sự quy định về nghĩa vụ của người chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ có quy định một trong những nghĩa vụ của bị án là chấp hành nghiêm chỉnh cam kết tuân thủ pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, nội quy, quy chế nơi cư trú, nơi làm việc…

Như vậy, nếu người đang chấp hành án mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới thì đương nhiên người này đã vi phạm một trong những nghĩa vụ phải chấp hành đối với người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ. Hơn nữa, khi người này thực hiện hành vi phạm tội mới thì có thể sẽ bị áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác nhau như tạm giam,… nếu hình phạt cải tạo không giam giữ của bản án trước vẫn tiếp tục được thi hành thì rất khó để áp dụng biện pháp ngăn chặn trong vụ án mới như tạm giam. Do đó, cần chấm dứt việc thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ ngay tại thời điểm người này thực hiện hành vi phạm tội mới. Thời gian chấp hành án còn lại có thể sẽ được quy đổi theo quy định tại khoản 1 Điều 36 BLHS: “Nếu người bị kết án đã bị tạm giữ, tạm giam thì thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ, cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 03 ngày cải tạo không giam giữ” và việc tổng hợp hình phạt sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 55, 56 BLHS.

Trở lại vụ án mà tác giả đưa ra, Nguyễn Văn A đang chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ 15 tháng, tính từ ngày 22/9/2020 theo bản án số 184/2020/HS-ST. Tuy nhiên, ngày 21/5/2021, Nguyễn Văn A lại thực hiện hành vi phạm tội mới là trộm cắp tài sản (thời điểm này A chưa chấp hành xong bản án số 184/2020/HS-ST). Do đó, Nguyễn Văn A đã vi phạm nghĩa vụ phải chấp hành đối với người đang chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ nên thời điểm A thực hiện hành vi trộm cắp tài sản là ngày 21/5/2021, đây là thời điểm chấm dứt việc thực hiện hình phạt cải tạo không giam giữ. Thời gian còn lại của hình phạt này sẽ được quy đổi theo tỷ lệ 03 ngày cải tạo không giam giữ bằng 01 ngày giam và sẽ được tổng hợp với hình phạt ở bản án mới để quyết định một hình phạt chung.

Trên đây là quan điểm trao đổi của tôi, rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ quý độc giả.

*Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 7

Xét xử vụ án hình sự – Ảnh: PV